– Przypomnijmy, co to oznacza. To oszustwo, bujda. Coś, co ma na nas wywrzeć wrażenie, choć w rzeczywistości jest byle czym – przypomina prof. Katarzyna Kłosińska.

Co w mowie piszczy?

"Pic na wodę, fotomontaż", czyli?

– To popularny frazeologizm. Nie chodzi tu jednak o kisiel w dzisiejszym rozumieniu – stwierdza prof. Katarzyna Kłosińska.

Czemu mówimy "dziesiąta woda po kisielu"?

– To wszystko zależy od tego, o czym akurat mówimy – stwierdza prof. Katarzyna Kłosińska.

Czy mamy do czynienia z sytuacją "epidemiczną", czy "epidemiologiczną"?

– Czy można powiedzieć, że "Akademia podała najnowsze dane…"? Zdaniem niektórych akademia to instytucja, więc należałoby powiedzieć "Pracownicy akademii podali najnowsze dane…" – zastanawia się nie tylko Kuba Strzyczkowski, ale i cała redakcja Trójki. Co na to prof. Katarzyna Kłosińska?

Czy można uczłowieczyć instytucję?

– Słowo "medyk" w niezauważalny sposób zmieniło na naszych oczach znaczenie i nie odnosi się już wyłącznie do lekarzy – mówi prof. Katarzyna Kłosińska.

Czy "medyk" znaczy to samo, co "lekarz"?

Obecnie w mediach społecznościowych często pojawia się właśnie taki apel. Czy forma "kłamać kogoś" jest prawidłowa? 

Czy hasło "Nie kłam medyka" jest sformułowane poprawnie?

– W XVI wieku było takie powiedzenie, że ktoś się kruszcami żywi, co oznaczało, że po prostu utrzymuje się z górnictwa – opowiada prof. Katarzyna Kłosińska. 

Dlaczego złoto nazywane jest kruszcem?

– W słowie tym zawarty jest liczebnik "40". Początkowo kwarantanną określano właśnie czterdziestodniową izolację osób, zwierząt, ale także towarów, które przypływały na statkach do portów, szczególnie z regionów podzwrotnikowych – wyjaśnia prof. Katarzyna Kłosińska.

Skąd pochodzi słowo "kwarantanna"?

– "Czuwaj" powstało jako odpowiednik angielskiego "Be prepared", czyli "Bądź gotów" – odpowiada prof. Katarzyna Kłosińska

"Czuwaj" – skąd wzięło się to zawołanie?

Słuchaczka pyta, dlaczego powinność, żądanie, życzenie wyrażamy słowem "niech".

Niechać czy nie niechać?

Słuchaczka Trójki pyta, czy słowa "przestępny" i "przestępczość" mają ze sobą związek.

Rok przestępny a przestępczość

– Szacuje się, że w Rzeczpospolitej Obojga Narodów wśród języków, którymi się posługiwano, znajdowały się tatarski, karaimski, także języki ruskie, dialekty łotewskie. W czasie I RP język polski był w zdecydowanej mniejszości – mówi prof. Katarzyna Kłosińska. 

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Kiedyś w Polsce posługiwano się 40 językami

– Niniejszym przypominam, że podobnie jak mikołajki, czy andrzejki, walentynki również zapisujemy małą literą – informuje prof. Katarzyna Kłosińska.

Jak prawidłowo zapisywać nazwę święta zakochanych?

Jedna ze słuchaczek Trójki zastanawia się, jaki związek ma słowo "oprawca" z czynnością, którą wykonuje introligator. Wątpliwości rozwiewa prof. Katarzyna Kłosińska. 

Oprawca, czyli kto?

– Zastanawiałam się nad tym słowem. Przedrostek "re-" występuje w polszczyźnie i ma się w niej dobrze. Jak się jednak okazuje, "retwittować" nie oznacza, jak mogłoby się wydawać, powtórnego twittowania – zwraca uwagę prof. Katarzyna Kłosińska.

Czy zwrot "retwittować" nie jest nadużyciem?

"Co w mowie piszczy?" to audycja o naszym języku - o jego historii, współczesności, poprawności, zawiłościach, ciekawostkach, a przede wszystkim o naszym do niego stosunku.

hubhopper

Co w mowie piszczy?

hubhopper