Na zakończenie pierwszego sezonu przyglądamy się, czym zajmuje się metanauka, czyli nauka o nauce i jakimi metodami dysponuje. Zastanawiamy się, w jaki sposób naukowo odpowiedzieć na takie pytania o to: Jaka jest relacja między liczbą publikacji a liczbą nowych idei? Jaką rolę odgrywają sieci społeczne dla rozpowszechniania nowych idei naukowych? Jaka jest rola wielkości zespołu dla charakteru odkryć naukowych? Co pozwala przewidzieć, kto opublikuje artykuł w "Science"? Czy losowanie grantów na badania to dobry pomysł? Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”. Literatura i linki: Fortunato, S., Bergstrom, C. T., Börner, K., Evans, J. A., Helbing, D., Milojević, S., ... & Barabási, A. L. (2018). Science of science. Science, 359(6379). https://science.sciencemag.org/content/359/6379/eaao0185 Sekara, V., Deville, P., Ahnert, S. E., Barabási, A. L., Sinatra, R., & Lehmann, S. (2018). The chaperone effect in scientific publishing. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(50), 12603-12607. https://www.pnas.org/content/pnas/115/50/12603.full.pdf Locher, C., Moher, D., Cristea, I. A., & Naudet, F. (2021). Publication by association: how the COVID-19 pandemic has shown relationships between authors and editorial board members in the field of infectious diseases. BMJ Evidence-Based Medicine. https://ebm.bmj.com/content/ebmed/early/2021/03/30/bmjebm-2021-111670.full.pdf Azoulay, P., Graff Zivin, J. S., & Wang, J. (2010). Superstar extinction. The Quarterly Journal of Economics, 125(2), 549-589. Gross, K., & Bergstrom, C. T. (2019). Contest models highlight inherent inefficiencies of scientific funding competitions. PLoS biology, 17(1), e3000065. https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.3000065 Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnych dyskusjach toczonych w środowisku naukowym. Rozumie się przez nie otwarty (nieodpłatny i nieograniczony czasowo ani terytorialnie) dostęp do publikacji naukowych, a także udostępnianie przez naukowców zarówno wyników badań, jak i zgromadzonych danych oraz algorytmów wykorzystanych do ich przetwarzania. Celem postulowanych przez zwolenników „otwartej nauki” praktyk i rozwiązań jest zwiększenie przejrzystości całego procesu prowadzenia badań naukowych i publikacji ich wyników, unikanie patologii (takich jak oszustwa naukowe) i zwiększenie społecznego zaufania do nauki. Postulaty te wyłoniły się m.in. w odpowiedzi na kryzys replikacyjny, który obejmuje coraz większą liczbę dyscyplin naukowych, wstrząsa podstawami naszej wiedzy i podkopuje społeczne zaufanie do samej nauki. Nie mamy wątpliwości, że nauka odpowiedzialna społecznie musi spełniać kryteria “otwartej nauki”.

Granice Nauki

Naukowo o nauce, czyli czym zajmuje się metanauka | Otwarta nauka w Centrum Kopernika #13

Robisz doktorat i nie wiesz, czy otwarta nauka jest dla Ciebie? Kolejny odcinek dedykowany jest badaczkom i badaczom na początkowym etapie kariery naukowej, którzy zastanawiają się nad zastosowaniem praktyk otwartej nauki w swojej pracy. Opowiemy o pragmatycznych i idealistycznych powodach, dla których nigdy nie jest za wcześnie na wdrażanie tych praktyk. Przedstawimy także konkretne kroki, jakie młodzi naukowcy i naukowczynie mogą podjąć w tym kierunku oraz źródła wiedzy, z których mogą korzystać na tej drodze. Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”. Kathawalla, U., Silverstein, P., & Syed, M. (2020, May 8). Easing Into Open Science: A Guide for Graduate Students and Their Advisors. https://doi.org/10.1525/collabra.18684 https://psyarxiv.com/vzjdp/ Podcasty: https://everythinghertz.com/ https://www.theblackgoatpodcast.com/ https://reproducibilitea.org/about/ Sylabusy do kursów nt otwartej nauki https://osf.io/vkhbt/ Źródła wiedzy o otwartej nauce: https://www.bitss.org/ https://www.cos.io/ https://twitter.com/OSFramework https://www.youtube.com/c/RIOTScienceClub/videos Miedzynarodowa wspolpraca np. https://psysciacc.org/about/get-involved/

Otwarta nauka dla młodych | Otwarta nauka w Centrum Kopernika #12

Jak zawodowy fizyk wyobraża sobie świat kwantów? Na czym polega kwantowe splątanie i czym skorelowane fotony różnią się od skarpetek? Czym są (a czym nie są) komputery kwantowe? Serdecznie zapraszamy na Śniadanie Mistrzów, podczas którego o tym i o wielu innych rzeczach porozmawiamy z prof. Karolem Życzkowskim, fizykiem teoretykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, dyrektorem Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej. Prowadzenie: Tomasz Miller.

Śniadanie Mistrzów – Karol Życzkowski

Sen zazwyczaj służy nam do odpoczynku. Marzymy o nim po ciężkim dniu i traktujemy jak oczywistą potrzebę organizmu. Biologia wszak ma swoje prawa. Co jednak, gdy sen, a konkretniej marzenia senne to metoda pracy? W krainie surrealizmu sen gra pierwsze skrzypce i traktowany jest jak pełnoprawny narząd do pracy. A metody takie jak automatyczne zapisywanie (tworzenie przypadkowych zdań i ciągów zdań z zachowaniem poprawnej składni) czy automatyczne malowanie (tłumienie świadomej kontroli nad procesem twórczym) bazują właśnie na charakterze doświadczania przez śniącego obrazów. Najsłynniejszym dziełem powstałym właśnie w ten sposób jest „Pies Andaluzyjski” wyreżyserowany przez Luisa Bunuela. Scenariusz do filmu powstał według metody automatycznego zapisu w przeciągu zaledwie sześciu dni. Współautorem był sam Salvador Dali. Mimo tak intensywnej onirycznej dawki, Bunuel poczynił solidne konkretne przygotowania do premiery. Podobno niepewny reakcji krytyków i widzów na wszelki wypadek wypchał kieszenie spodni kamykami. Miały stanowić namacalny środek obrony w razie nieprzychylnego odbioru. O surrealizmie i jego nieskrępowanej sile dowiemy się więcej w czasie rozmowy Grzegorza Jankowicza z pisarką i historyczką sztuki Agnieszką Taborską.

Śniadanie Mistrzów – Agnieszka Taborska

Kiedyś to było, a teraz to nie ma. To zdanie mógłby przypisać sobie niejeden amator portretów czy akwarelowych pejzaży. Faktycznie, współczesna sztuka pojmowana jest zupełnie inaczej i dawne kanony piękna nie mają w niej zastosowania. Jak zatem rozumieć sztukę współczesną? Czy da się jej przypisać te same wartości? Jakie emocje budzi i jak znaleźć w niej swój subiektywny styl? O tym rozmawiamy z artystką Tamarą Berdowską. Prowadzenie: Diana Sałacka

Śniadanie Mistrzów – Tamara Berdowska

Jesteśmy gatunkiem pedantycznym, który lubi mieć wszystko usystematyzowane. Dlatego wprowadziliśmy podział wiedzy na dyscypliny: to jest chemia, to będzie biologia, a tamto nazwiemy materiałoznawstwem. W praktyce rozróżnienia te nie mają większego sensu, bo współczesna nauka wymaga szerokiego, interdyscyplinarnego spojrzenia. Najlepszym przykładem jest zdrowie człowieka – aby o nie zadbać, potrzebujemy wiedzy, umiejętności i technologii z niemalże każdej dyscypliny nauki. I właśnie przekraczaniem tych sztucznych granic zajmują się na co dzień nasi goście: prof. Zofia Stasicka (chemia koordynacyjna), prof. Iwona Wybrańska (farmakogenetyka) i dr Katarzyna Wybrańska (inżynieria materiałowa). Prowadzenie: Grzegorz Jasiński.

Śniadanie Mistrzów – Zofia Stasicka, Iwona Wybrańska, Katarzyna Wybrańska

Gdzie leżą granice wyobraźni w tworach kultury? Czym są wyobrażenia w poezji, widmowe osoby dramatu, fantazmaty w malarstwie? Jaki status ma na przykład słynna Imaginacja, która dręczy Kordiana ? Czym jest ta hipostaza – upostaciowany stan psychiczny bohatera stworzonego przez Juliusza Słowackiego? Co wchodzi w zakres imaginarium romantycznego – fantastycznego świata, uznawanego przez wielu artystów tego okresu za równie prawdziwy jak ten realny? Nawet jeśli źródłem wizji jest doświadczenie narkotyczne jak w „Lambro” – „opiumowej” powieści poetyckiej Słowackiego. Dlaczego mottem ballady „Romantyczność” Adama Mickiewicza jest fragment „Hamleta” : „Methinks, I see… Where?/ – In my mind’s eyes.” „Zdaje mi się, że widzę… Gdzie?/ Przed oczyma duszy mojej”? Z jakiego powodu wyobraźnia dla Wieszcza jest narzędziem poznawczym doskonalszym niż „szkiełko i oko” uczonego? Czy twory swobodnych fantazji są tylko bezładnym kłębowiskiem przypadkowych obrazów? Jaki – na przykład – może być klucz do odczytania hermetycznych dzieł plastycznych Hieronima Boscha? Czy wizja końca świata, wyobraźnia apokaliptyczna może połączyć artystów różnych epok? Czy Boschowskie „Piekło muzykantów” z tryptyku „Ogród rozkoszy ziemskich” ma cokolwiek wspólnego z Witkacowskim „Pocałunkiem mongolskiego księcia w lodowej pustyni”? Na te i inne tematy w porannym paśmie RMF Classic Bogdan Zalewski rozmawia z historykiem literatury i tłumaczem profesorem Andrzejem Borowskim z Uniwersytetu Jagiellońskiego

Śniadanie Mistrzów – Andrzej Borowski

Krytyka badań jest nieodłącznym elementem nauki. Niektórzy naukowcy twierdzą, że bez krytyki niemożliwy byłby postęp w nauce a jej obecność sprawia, że robimy coraz lepsze badania. W tym odcinku podcastu spróbujemy porozmawiamy o tym, jaka jest różnica pomiędzy rzetelną krytyką a krytykanctwem, które spotykamy w środowisku naukowym. Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”. Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnych dyskusjach toczonych w środowisku naukowym. Rozumie się przez nie otwarty (nieodpłatny i nieograniczony czasowo ani terytorialnie) dostęp do publikacji naukowych, a także udostępnianie przez naukowców zarówno wyników badań, jak i zgromadzonych danych oraz algorytmów wykorzystanych do ich przetwarzania. Celem postulowanych przez zwolenników „otwartej nauki” praktyk i rozwiązań jest zwiększenie przejrzystości całego procesu prowadzenia badań naukowych i publikacji ich wyników, unikanie patologii (takich jak oszustwa naukowe) i zwiększenie społecznego zaufania do nauki. Postulaty te wyłoniły się m.in. w odpowiedzi na kryzys replikacyjny, który obejmuje coraz większą liczbę dyscyplin naukowych, wstrząsa podstawami naszej wiedzy i podkopuje społeczne zaufanie do samej nauki. Nie mamy wątpliwości, że nauka odpowiedzialna społecznie musi spełniać kryteria “otwartej nauki”.

Krytyka, krytykanctwo czy nagonka, czyli jak można się nie zgadzać w nauce | Otwarta nauka w Centrum Kopernika #11

Granice Nauki to cykl wykładów popularyzujących naukę, które regularnie odbywają się w De Revolutionibus Books & Cafe w Krakowie. Zadajemy sobie rozmaite pytania: Czym różnimy się od innych zwierząt? Czy świat, który postrzegamy, istnieje obiektywnie, niezależnie od nas i naszych zmysłów? Jak wygląda kosmos i jaką rolę w całej przyrodzie odgrywa człowiek? W jaki sposób zdobywamy wiedzę o świecie? Zapraszamy do słuchania!

hubhopper

Granice Nauki

hubhopper