Universiteitshoogleraar Karel van Wolferen presenteert het manifest Een keerpunt in de vaderlandse geschiedenis, dat hij schreef met NRC-commentator Jan Sampiemon. In dit manifest gaan zij in op de gevaren die voortvloeien uit de Amerikaanse politiek. Na de presentatie volgt een debat met onder andere oud-premier Dries van Agt.

Maagdenhuis op Maandag

Karel van Wolferen en Dries van Agt

Als we collectief de klimaatverandering binnen de perken willen houden, dan zullen we moeten inzien dat effectieve collectieve actie nooit de optelsom kan zijn van individueel handelen. Collectieve weet van de actiebereidheid van de hele groep is nodig voor succesvol collectief handelen, betoogt prof. dr. Jan van Eijck, verbonden aan het Centrum voor Wiskunde en Informatica.

Jan van Eijck

In de confrontatie tussen moslims en westerlingen verwijzen de partijen graag naar de heilige teksten. Maar die doen nauwelijks ter zake, aldus universiteitshoogleraar Abram de Swaan. De meeste ophef ontstaat nu doordat veel immigranten patriarchale gebruiken meenemen uit het land van herkomst; gebruiken die steevast worden gerechtvaardigd met verwijzingen naar de schrift en de traditie. Die orthodoxie is overal een reactie op de nieuwe aanspraken die vrouwen maken sinds ook zij in steeds grotere getale naar school zijn gegaan, hun kindertal beperken en gaan werken. Hierdoor verschuift de machtsbalans tussen mannen en vrouwen. Mannen slaan terug met de rechte leer, of erger.

prof. dr. Abram de Swaan.

Op 30 oktober 2006 hield hoogleraar Armoede-gerelateerde infectieziekten prof. dr. Jaap Goudsmit een lezing met als titel Malaria, TB en aids de wereld uit rond 2015: geen kans op zonder vaccins.

prof. dr. Jaap Goudsmit: Malaria, TB en aids de wereld uit rond 2015

Een jaar geleden was het hét onderwerp van de dag. Maar vlak voor de landelijke verkiezingen, als de politieke partijen de gelegenheid hebben om hun ideeën over de toekomst van de EU aan de kiezers voor te leggen, houden ze zich muisstil. Angst voor kiezersverlies? En hoe moet het volgende kabinet verder met Europa? Een discussie tussen Arjo Klamer (hoogleraar Economie van kunst en cultuur aan de EUR) en UvA-universiteitshoogleraar Abram de Swaan. Eerstgenoemde was tegenstander van de Europese grondwet, De Swaan was vóór.

Arjo Klamer

Binnen de opsporing geldt het DNA-bewijs als de kampioen van het forensisch onderzoek. In de loop van de jaren negentig heeft de Nederlandse wetgever de toepassingsmogelijkheden van dit type bewijs steeds verder verruimd. Sinds 2003 hebben we zelfs wetgeving voor DNA-technieken die nog helemaal niet bestaan. Amade M’charek, coördinator van het UvA-masterprogramma Forensic Science, gaat in op bestaande en toekomstige DNA-technieken en hun mogelijke discriminerende effecten.

Amade M'Charek

Universiteitshoogleraar Henk van Os spreekt over de tentoonstelling Nicolaes Berchem. In het licht van Italië in het Frans Hals Museum. Berchem is volgens Van Os een van de belangrijkste kunstenaars van de 17e eeuw. Waarom weten we dat in Nederland dan niet? Omdat Berchem een italianisant was, aldus Van Os.

Henk van Os

Piet de Rooy hield op 31 oktober een lezing getiteld 'Waarom weet niemand meer wat'.

Piet de Rooy

Ronde tafel

In deze editie van Maagdenhuis op maandag bespreekt hoogleraar Internationaal publiek recht André Nollkaemper de in zijn ogen ambigue positie van Nederland in de internationale rechtsorde. Zijn lezing ontleedt deze schijnbare tegenstrijdigheid tussen het Nederlandse geloof in 'internationaal recht als recht' en de praktijk van 'internationaal recht als politiek'.

André Nollkaemper

Veel historische gebouwen worden gaandeweg beladen met uiteenlopende betekenissen, die soms een oorspronkelijk bedoelde betekenis ruimschoots in de schaduw kunnen stellen. De afwegingen die gemaakt moeten worden om gebouwen te slopen of juist te laten staan, maken de studie van de architectuurgeschiedenis geweldig boeiend, aldus dr. Lex Bosman (Universiteit Utrecht).

Lex Bosman

Door de eeuwen heen hebben filosofen mythes bedacht die illustreerden hoe ze dachten over wat er achter de grenzen van onze alledaagse wereld lag. Vaak wordt beweerd dat het tegenwoordig gedaan is met de grote verhalen in de filosofie en de wetenschap, maar niets is minder waar, betoogt Adriaans. Ze bestaan nog, de wetenschappelijke mythes over de grenzen van ons kennen. De idee van een virtuele wereld is er zo een.

prof. dr. Pieter Adriaans: De virtuele wereld als moderne mythe.

Vanaf de late zeventiende eeuw is er consensus over de interpretatie van de School van Athene van Rafaël als de overwinning van filosofie en wetenschap op de theologie. Hoogleraar Sociologie van de kunst Bram Kempers trekt deze interpretatie in twijfel. Rafaël mag zijn plaats in de canon behouden, maar die ereplaats moet anders worden gedefinieerd.

Bram Kempers

In de laatste decennia zien wij in Nederland en in vele andere landen om ons heen en verder weg een sterke daling van het aantal geboortes. Behalve tot een op termijn krimpende bevolking leidt dit ook tot een drastische wijziging van de leeftijdsverdeling,met een sterk vergrijsde bevolking als resultaat. Universiteitshoogleraar prof. dr. Bernard M.S. van Praag gaat na welke effecten de veranderende bevolkingssamenstelling zal hebben op inkomens, pensioenen, sociale zekerheid en de welvaart. Zijn er politieke maatregelen denkbaar die de pijn zouden kunnen verzachten?

Bernard van Praag

In de afgelopen vijftien jaar is het Nederlandse onderzoekslandschap beïnvloed door het fenomeen van onderzoekscholen: nationale of lokale netwerken van onderzoekers met als doelstelling de kwaliteit, de productiviteit en het internationale aanzien van het Nederlandse onderzoek te verhogen. Maar hoe kun je wetenschappelijke kwaliteit eigenlijk meten? Een rondetafelgesprek over dit onderwerp, onder leiding van universiteitshoogleraar prof. dr. Robbert Dijkgraaf en met als gastsprekers hoogleraar Sociale geografie Ton Dietz en ASCoR-onderzoeker Loet Leydesdorff (wetenschapsdynamica).

hubhopper

Maagdenhuis op Maandag

hubhopper